بیش فعالی چیست ؟ اختلال بیش فعالی همراه با نقص توجه یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکی در کودکان است که به اختصار ADHD نامیده میشود.
این اختلال پدیدهای نیست که صرفا در سالهای اخیر ظهور کرده باشد، بلکه دارای تاریخچهای نسبتا طولانی است.در طول زمان، متخصصان این اختلال را با نامهای میل انفجاری، بازداری اراده و ناتوانی از مهار اخلاقی، فزونجنبشی، اختلال نارسایی توجه و اختلال نارسایی توجه با فزونکنشی یا بدون آن خواندهاند.
در یک تعریف جامع، این اختلال عبارت است از الگوی پایدار بیشفعالی یا نقص توجه، به طوری که شدت آن بیش از حد طبیعی یک کودک طی روند رشد باشد. برای تشخیص این اختلال لازم است دستکم برخی از علائم تا قبل از سن هفت سالگی بروز کند. علائم باید حداقل شش ماه باقی بماند و علائم این اختلال دستکم در دو محل از بین مدرسه، خانه و… مشاهده شود.»
حدود هشت تا ۱۰ درصد کودکان به این اختلال مبتلا میشوند. احتمال تشخیص این اختلال در پسران سه برابر دختران است (در برخی منابع تا ۹ برابر ذکر کردهاند) اما علت این تفاوت هنوز مشخص نشده است. دخترهای مبتلا به این اختلال بیشتر از پسران بیتوجهی نشان میدهند، اما در رابطه با دیگران مشکلات کمتری دارند و همچنین بیشتر از پسران دچار انزوای اجتماعی، اضطراب و افسردگی میشوند و کمتر از پسران دارای مشکلات رفتاری هستند.
به والدین دارای کودکان مبتلا به بیشفعالی توصیه میکنیم از آنجایی که دارودرمانی برای کودکان مبتلا به اختلال بیشفعالی به تنهایی پاسخگو نیست، بهتر است روشهای تربیتی و برخورد مناسب با این کودکان را فرا بگیرند اما براستی چگونه باید با این کودکان برخورد کرد؟ روشهای تربیتی مناسب این کودکان کدام است؟
بزرگ کردن هر کودکی به آموزش والدین نیاز دارد، اما کودک بیشفعال نیروی ویژهای را میطلبد. اگر به عنوان والدین کودک، نقش خود را بخوبی در مقابل همه کسانی که در درمان کودک شرکت دارند ـ مانند معلمان، پزشک، روانشناس و حتی سایر اعضای خانواده ـ ایفا کنید، مهمترین و بهترین مدافع کودک هستید.نتیجه این حمایتها و آموزشها این است که میتوانید به کودک بیشفعال خود کمک کنید به سوی موفقیت گام بردارد. در اینجا چند روش مناسب برای رفتار با این کودکان را بیان میکنیم:
از آنجا که تعدادی از انتظارات، باورها و پیشداوریهای خاص والدین باعث بروز مشکلات ارتباطی والد و کودک میشود، لازم است برخی از شناختها در نخستین مرحله اصلاح شود.مثلا به عنوان والد باید بدانید: رفتار کودک مربوط به یک اختلال است و از روی قصد و عمد نیست، کودک توانایی یادگیری و موفقیت دارد، کودک مجموعهای از تواناییهای منحصربهفرد را دارد که این ویژگیها ارزشمند است. به صورت خلاصه هر چقدر میتوانید در مورد این بیماری بیاموزید؛ هر چقدر بیشتر بدانید میتوانید به کودکتان بهتر کمک کنید.
باز نگهداشتن پل ارتباطی میان والدین و کودک فوقالعاده مهم است و موجب میشود اختلافها و تعارضهای میان والدین و کودک به شکل موثری از میان برداشته شود و از وخیمتر شدن روابط میان آنها جلوگیری کند. برای این مورد پیشنهاد میشود:
* رفتار خود را با سن کودک متناسب کنید.
* در هنگام صحبت با کودک ارتباط چشمی با او داشته باشید.
* با جملات ساده صحبت کنید.
* خود را به جای کودک بگذارید.
* سعی کنید هدف او را از بروز چنین رفتارهایی کشف کنید و برای گوش دادن به صحبتهای کودک خود وقت بگذارید.
* آرام ولی محکم صحبت کنید. اگر معمولا هنگامی که کاری از کودکتان میخواهید صدایتان را بلند میکنید، کودک میآموزد هنگامی که صدایتان را به حداکثر نرساندهاید، به شما بیتوجهی کند.
* احساستان را به کودک بگویید. بدون اینکه مستقیم از کودک انتقاد کنید، به او بگویید در مورد اعمال و رفتارش چه احساسی دارید. برای مثال: به خاطر اینکه موهایت را شانه نمیکنی واقعا ناراحتم» یا وقتی بموقع نمیخوابی، واقعا نگران میشوم.»
فقط زمانی میتوانید با موفقیت برای فرزند خود حد و مرز قوانین را تعیین کنید که به ویژگیهای مثبت او توجه نشان دهید.موثرترین راه برای آموزش رفتار خوب، شکل دادن رفتار یا تحسین است. اگر هنگام تحسین کودک خود، راهنماییهای زیر را به کار ببندید، متوجه خواهید شد این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار موثر است.
به کودک خود بگویید که کدام صفات او را میپسندید. دستکم چندبار در روز کودک خود را به طور مناسب و مقتضی تحسین کنید.برای دریافت پاسخهای بهتر، نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن، نوازش کردن و دیگر نشانههای عملی محبت همراه با کلمات مهرآمیز برای کودکان مناسبتر است. به این نکته توجه داشته باشید که همیشه از جملات متنوعی برای این کار استفاده کنید، زیرا کودک بعد از مدتی از جملات تکراری خسته میشود. بازخورد فوری نشان دهید و رفتار کودک را برای موفقیتهای کوچکتر نادیده نگیرید.
روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از وقت خود را به کودک اختصاص دهید تا روابط والد ـ فرزند نزدیکتری ایجاد شود و زمینه برای تخلیه هیجانات نیز صورت گیرد.در این اوقات به کودکتان در انتخاب فعالیت یا تکلیف، حق انتخاب بدهید و کودک نقش اصلی را بر عهده بگیرد.
کودکان دچار اختلال بیش فعالی در کنترل حواس خود ناتوان هستند. به این ترتیب وقتی میخواهید کودک رفتار خاصی داشته باشد یا کار خاصی انجام دهد، باید حواس خود را متمرکز کند.برای آموزش این مرحله از مداخله موارد زیر پیشنهاد میشود:
* محیط خانه را بازسازی کنید. فعالیتها و شلوغیها و تماسهای تلفنی غیرضروری را کاهش دهید و تلویزیون را خاموش کنید.
* برای تقویت توجه کودک ابتدا از بازی نگاهتو برنگردون» استفاده کنید. به این ترتیب که شما و کودکتان به چشمان یکدیگر خیره شوید، هرکس زودتر خسته شود و نگاهش را برگرداند، بازنده است. پس از اینکه کودک خیره شدن را بخوبی یاد گرفت، به او بیاموزید حواسش را روی کسی که در حال صحبت کردن است، متمرکز کند یا به عبارتی رادارش را روی او قفل کند». هنگام غذا خوردن بهطور عمد ترتیبی بدهید تا افراد مختلف صحبت کنند و ببینند آیا کودک این بازی را درست انجام میدهد یا نه. فراموش نکنید در صورت انجام درست این تمرین، کودک را تحسین کنید.
* مطمئن شوید کودکتان وظایفش را متوجه شده است و از او بخواهید دستور را با صدای بلند تکرار کند.
* برای انجام کارها از کودک خواهش نکنید. اگر شما در مورد مسالهای از کودک خود خواهش کنید، باید انتظار جواب نه» را داشته باشید.
والدین همیشه مشتاق هستند کودک بتواند از خودش مراقبت کند، رفتارش را کنترل کند و رفتاری مسئولانه داشته باشد. برای اینکه والدین موثری برای این کودکان باشید، باید یک مدیر موثر باشید؛ زیرا شما در حال اداره فردی هستید که سطح خودکنترلیاش پایین است. تعامل شما با کودک باید ثابت و قابل پیشبینی باشد.
برای آموزش این مرحله از مداخله، موارد زیر پیشنهاد میشود:
* فعالیتهایی را انتخاب کنید که کودک قادر به انجام آنها باشد.
* قوانین باید به صورت شفاف و خلاصه شده باشد. کودک باید به طور دقیق بداند شما چه انتظاری از او دارید.
* وظایف را به مراحل کوچکتر تقسیم کنید.
* به کودک خود بگویید چه کاری را باید انجام بدهد، نه اینکه چه کاری را نباید انجام بدهد، زیرا باید به این کودکان شروع راه را نشان دهیم، نه اینکه آنها را متوقف کنیم.
* به کودک علامتی نشان دهید که به او بفهماند زمان شروع کارش است؛ از کودک بخواهید به شما بگوید در شروع، وسط و پایان چه کارهایی را انجام داده است.
* یک ساختار زمانی ثابت را برای غذا خوردن، انجام تکالیف، تلویزیون نگاه کردن، بیدار شدن و به رختخواب رفتن تنظیم کنید.
* برای انجام کارهایی که به توجه و یادگیری نیاز دارد، وقت استراحتی تعیین کنید.
* به کودک اجازه دهید انرژیهای اضافی خود را با انجام بعضی از ورزشهای فیزیکی تخلیه کند.
* تکالیف مدرسه را به طور روزمره مرور کنید و از آموزگار بخواهید کارهای کلاسی کودک را برای شما بفرستد. همچنین زمان مشخصی را برای انجام تکالیف انتخاب و برای انجام تکالیف روزمره جدولی تهیه کنید. به عنوان مثال، شنبهها: ریاضی و فارسی.
* یک مکان آرام تعیین کنید که کودک تکالیف مدرسه را در آنجا انجام و کتابها و دفترهای مدرسهاش را هر شب پیش از خواب در آنجا قرار دهد و صبح، هنگام رفتن به مدرسه آنها را فراموش نکند؛ تکالیف را بازبینی کنید. صحت و نظم و ترتیب آنها را بررسی کنید و به کودک خود تذکر دهید اگر تکالیفش را انجام دهد، به او پاداش میدهید. کودک را در انجام تکالیفش راهنمایی کنید. ولی خودتان تکالیف را انجام ندهید.
* با ایفای نقش، کودکتان را آموزش دهید. این موقعیتها میتواند شامل دعوت یک دوست به بازی، صحبت با تلفن، خوشامدگویی به مهمان، گفتوگو با کودکان و… باشد.
* کودک را مکلف کنید کارهای خانه مانند چیدن سفره، مرتب کردن اتاق، کمک در آشپزی و… را انجام دهد؛ از این طریق اعتماد خود به توانایی او در مسئولیتپذیری را نشان دهید. ** در زمان مناسب تشویق و تنبیه کنید
پاداش و تشویق برای رفتار مطلوب، یک تقویتکننده محسوب میشود. کودک نسبت به کاری که انجام داده است، احساس خوبی پیدا میکند و در نتیجه آن کار را تکرار خواهد کرد. برای این مورد نیز بهتر است موارد زیر رعایت شود.
* به پاداشها تنوع ببخشید. برای کمک به تصمیمگیری در مورد پاداش، خواستههای کودکتان را بررسی کنید. میتوانید از کودک خود پرسشهای زیر را بپرسید اگر بتوانی سه آرزو بکنی، آنها کداماند؟» اگر بنا باشد فقط یک چیز از بابا بخواهی، آن چیست؟»
* پاداشها و امتیازها را فقط در جریان یا بلافاصله پس از بروز رفتار مطلوب ارائه کنید.
* هنگامیکه پاداش یا امتیاز میدهید، از کلمات مثبت و تشویقکننده و نیز از ناز و نوازش استفاده کنید.
* گاهی به کودک بگویید برای گرفتن پاداش و امتیاز از او چه رفتار مطلوبی را انتظار دارید.
* برچسبهای ستارهدار یا اشیاء رنگی را انتخاب کنید و در مقابل انجام کار درست یک ژتون به کودک بدهید و در مقابل انجام کار اشتباه، یک ژتون از او بگیرید و مثلا، در ازای جمعآوری پنج ژتون یک هدیه به او بدهید.
* از تصحیح بیش از حد استفاده کنید. براساس این روش، از کودک میخواهید رفتار ناشایست خود را اصلاح کند. مثلا کودک شما روی دیوار نقاشی میکشد. به او بگویید دیوار کثیف شده است و باید آن را تمیز کنی تا دوباره قشنگ شود.»
* از روش محروم کردن استفاده کنید، البته در استفاده از این مورد محل محرومیت را به دقت انتخاب و از امنیت و سلامت آن اطمینان حاصل کنید و مدت زمان محرومیت را برحسب سن کودک تعیین کنید.
* از کودکتان بخواهید سه تا پنج الگوی نقش یا قهرمان را نام ببرد. بعدا از او بپرسید الگوها یا قهرمانان او برای غلبه بر مشکلات کنترل تکانه چه خواهند کرد. پاسخهای کودک را بررسی و او را در برداشتن گامهای مشابه در راستای تمرین افزایش خویشتنداری تشویق کنید.
* رویدادها یا عوامل استرسزایی را که در افزایش بیشفعالی، رفتارهای تکانشی و حواسپرتی کودک نقش دارد، مشخص کنید.
برخورد و اتخاذ شیوههای تربیتی با کودکان بیشفعال بسیار توانفرساست. در این گروههای حمایتی شما با سایر مادران دارای فرزند بیش فعال آشنا خواهید شد که ضمن احساس همدردی کردن با آنان، میتوانید از تجارب موفق آنان نیز استفاده کنید.
معمولا اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده میشود، اما بیشتر کودکان در سنین مدرسه و با تشخیص معلم به مراکز درمانی ارجاع داده میشوند.تشخیص، به یک ارزیابی کامل نیاز دارد. اگر تشخیص قطعی نشده باشد تشخیصهای دیگر مانند ناتوانی در یادگیری یا افسردگی مطرح میشود.سابقه پزشکی کودک و خانواده بسیار مهم است. برخی از بیماریهای دیگر مانند استرس، افسردگی و اضطراب میتواند مانند بیشفعالی تظاهر کنند.
ممکن است از والدین سوالاتی در مورد این بیماریها و نیز در مورد سیر رشد و تکامل کودک، رفتار کودک در خانه، در مدرسه و در بین دوستان پرسیده شود. از سایر افرادی که کودک شما را مرتب میبینند نیز باید در این موارد سوال شود.عامل اصلی بیشفعالی شناختهشده نیست، اما عوامل متعدد ژنتیکی، صدمات مغزی، عوامل عصبی شیمیایی، عوامل عصبی فیزیولوژیکی و عوامل اجتماعی روانشناختی را موثر میدانند.
برای اطلاعات بیشتر به
مرکز مغز و اعصاب کودکان مراجعه نمایید
نوار مغز ثبت فعالیت الکتریکی مغز انسان از روی پوست سر می باشد. نوار مغز یک روش تشخیصی است که برای ارزیابی
تشنج، سردرد، گیجی، اختلال هوشیاری، ضربه به سر و هر حالتی که باعث اختلال مغزی شود بکار می رود. مهمترین کاربرد نوار مغزی برای تشخیص و پیگیری بیماری
صرع در کودکان است.
در کودکانی که نمی توانند حرکات خود را کنترل نمایند باید در خواب از آنها نوار مغزی گرفت، به همین دلیل با تجویز پزشک اعصاب کودکان گاه از داروی خواب آور استفاده می شود.
برای اطلاعات بیشتر به
مرکز مغزو اعصاب کودکان مراجعه نمایدد
این متن دومین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.
زکات علم، نشر آن است. هر
وبلاگ می تواند پایگاهی برای نشر علم و دانش باشد. بهره برداری علمی از وبلاگ ها نقش بسزایی در تولید محتوای مفید فارسی در اینترنت خواهد داشت. انتشار جزوات و متون درسی، یافته های تحقیقی و مقالات علمی از جمله کاربردهای علمی قابل تصور برای ,بلاگ ها است.
همچنین
وبلاگ نویسی یکی از موثرترین شیوه های نوین اطلاع رسانی است و در جهان کم نیستند وبلاگ هایی که با رسانه های رسمی خبری رقابت می کنند. در بعد کسب و کار نیز، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که اطلاع رسانی محصولات، خدمات و رویدادهای خود را از طریق
بلاگ انجام می دهند افزوده می شود.
این متن اولین مطلب آزمایشی من است که به زودی آن را حذف خواهم کرد.
مرد خردمند هنر پیشه را، عمر دو بایست در این روزگار، تا به یکی تجربه اندوختن، با دگری تجربه بردن به کار!
اگر همه ما تجربیات مفید خود را در اختیار دیگران قرار دهیم همه خواهند توانست با انتخاب ها و تصمیم های درست تر، استفاده بهتری از وقت و عمر خود داشته باشند.
همچنین گاهی هدف از نوشتن ترویج نظرات و دیدگاه های شخصی نویسنده یا ابراز احساسات و عواطف اوست. برخی هم انتشار نظرات خود را فرصتی برای نقد و ارزیابی آن می دانند. البته بدیهی است کسانی که دیدگاه های خود را در قالب هنر بیان می کنند، تاثیر بیشتری بر محیط پیرامون خود می گذارند.
شایع ترین علت سردردهای مکرر و عود کننده در کودکان بیماری میگرن است. گاه علت بروز سردرد در کودکان علتی بیرون از مغز است که به آن سردردهای ثانویه گفته می شود که بعضی از انواع مهم آن مانند ضربه مغزی، تومورهای مغزی، عفونت، بیماریهای التهابی یا افزایش فشار داخل جمجمه هستند. اما اگر علت سردرد مربوط به خود مغز باشد، شایع ترین علت آن بیماری میگرن می باشد.
شایع ترین علت سردردهای مکرر و عود کننده در کودکان بیماری
میگرن است. گاه علت بروز سردرد در کودکان علتی بیرون از مغز است که به آن سردردهای ثانویه گفته می شود که بعضی از انواع مهم آن مانند ضربه مغزی، تومورهای مغزی، عفونت، بیماریهای التهابی یا افزایش فشار داخل جمجمه هستند. اما اگر علت سردرد مربوط به خود مغز باشد، شایع ترین علت آن بیماری میگرن در کودکان می باشد.
سردرد ثانویه در کودکان بسیار شایع بوده، شایع ترین علت مراجعه کودکان به پ
زشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می باشد. میزان شیوع سردرد در کودکان از ۴۰ تا ۸۰ درصد متفاوت است البته شیوع سردرد مداوم یا میگرن در کودکان کمتر بوده و تا 10 درصد گزارش شده است. در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایع تر بروز سردرد در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی،
تنش، اضطراب می باشند. گاهی هم برخی از عفونتها مثل سرماخوردگی، عفونتهای گوش یا سینوسها، تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی، عفونت مغزی و یا عفونتهای ادراری، میتواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود.
بیش از 90 درصد از میگرن، از نوع میگرن بدون اورا یا میگرن شایع است. میگرن بدون اورا شامل بیش از ۵ حمله سردرد در یک سال گذشته است که به مدت بیش از دو تا 72 ساعت به همراه دو علامت از موارد سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه، سردردی که مانع فعالیت شود و یا با فعالیت تشدید شود و سردرد با شدت متوسط تا شدید باشد و یکی یا همه موارد تهوع، استفراغ،
سرگیجه، ترس از نورو ترس از صدا تعریف می شود. میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن در کودکان می بینیم.
بیش از 90 درصد از میگرن، از نوع میگرن بدون اورا یا میگرن شایع است. میگرن بدون اورا شامل بیش از ۵ حمله سردرد در یک سال گذشته است که به مدت بیش از دو تا 72 ساعت به همراه دو علامت از موارد سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه، سردردی که مانع فعالیت شود و یا با فعالیت تشدید شود و سردرد با شدت متوسط تا شدید باشد و یکی یا همه موارد تهوع، استفراغ، سرگیجه، ترس از نورو ترس از صدا تعریف می شود. میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن می بینیم.
در بیماری کمتر شایع از انواع میگرن در کودکان، میگرن با اورا است که وجود حداقل سه حمله سردرد در یک سال گذشته برای تشخیص آن کافی است. ویژگی میگرن با اورا اینگونه است که در حدود ۱۰ درصد کودکان یک شروع تدریجی از یک علامت عصبی هشدار دهنده به عنوان اورا را قبل از شروع سردرد ذکر می کنند به طوری که این علامت نشان از شروع بعدی سردرد دارد. اورا یکی از شش علامت بینایی، حسی، حرکتی مانند فلجی اندام، تکلمی، علامت ساقه مغز و یا شبکیه چشم می تواند باشد که بیشتر از 5 و کمتر از 60 دقیقه طول می کشد و حداکثر 60 دقیقه بعد از اورا سردرد شروع می شود. در کودکان مبتلا به میگرن با اورا شایع ترین نوع اورا به صورت اورای بینایی را قبل یا حین شروع سردرد ذکر می کنند. اورای بینایی به صورت نقطه هایرنگ، نور و جرقه توصیف شده و معمولاً در هر دو چشم به وجود می آید و تنها در ۷ درصد موارد تک چشمی است. اورا معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.
اختلالاتی هستند که در دوران کودکی و شیرخوارگی به صورت علائم بیماری های گوارشی بروز می کنند، و وقتی متخصص گوارش کودکان سیستم گوارشی را به طور کامل بررسی می کند هیچ یافته غیر طبیعی مشاهده نمی کند و در واقع بیماری اصلی همان میگرن کودکان است که در سن کم با علائم گوارشی ظاهر شده است و به آن واریانت میگرن گفته می شود. انواعی از واریانت میگرن مانند استفراغ دوره ای، سرگیجه حمله ای خوش خیم، میگرن شکمی و تورتیکولی یا کجی گردن حمله ای خوش خیم هستند. یکی از انواع شایع واریانت میگرن، میگرن شکمی است که بر خلاف انواع دیگر سردرد کودکان، محل اصلی درد در شکم بیمار خواهد بود. شدت درد شکم در میگرن شکمی از خفیف تا شدید متفاوت خواهد بود. علایم همراه درد شکم شامل تهوع، اسفراغ، رنگ پریدگی و بی اشتهایی می باشند. هر حمله میگرن در کودک شکمی از یک ساعت تا سه روز به طول می انجامد و در بین حملات کودک کاملاً خوشحال و سالم به نظر می رسد.
در صورتی که کودک مبتلا به میگرن در هر هفته حداقل یک حمله سردرد داشته باشد، درمان دارویی برای مدت زمان کمی طولانی حداقل سه تا شش ماهه و برای پیشگیری از میگرن ضروری است. همچنین در مواردی که سردرد موجب اختلال در فعالیت کودک در مدرسه، خانه یا اجتماع شود نیز درمان دارویی مشابه لازم است. در غیر این صورت فقط درمان با داروهای مسکن در زمان حمله سردرد میگرنی کفایت میکند. داروهای مفید در درمان میگرن شامل داروهای فاز حاد سردرد بوده که عمدتاً از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. البته استفاده از آسپیرین در کودکان برای کنترل حملات سردرد میگرنی توصیه نمی شود. برای پیشگیری از حملات سردرد نیز از داروهای مختلفی مانند پروپرانولول، سدیم والپروآت، آمی تریپتیلین، توپیرامات، پره گابالین و لوتیراستام استفاده می شود. البته تجویز این داروها و دوز مصرفی آنها حتماً باید با مراجعه حضوری و ویزیت بیمار توسط پزشک اعصاب کودکان انجام گیرد.
غذاهایی هستند که مصرف آنها موجب تشدید سردردهای میگرنی در کودکان می شود. پنیر کهنه تحریک کننده میگرن شناخته میشود. براساس تحقیقات انجامشده، این فرضیه مطرح میشود که دلیل محرکبودن پنیر کهنه این است که این نوع پنیرها معمولا حاوی مقادیر زیادی تیرامین هستند که این عامل میتواند بر رگهای خونی تأثیر بگذارد و درنهایت منجر به سردرد شود. شکلات نیزبه عنوان محرک میگرن گزارش می شود. دو ماده به نامهای فنتیلآمین و فلاونوئید که در شکلات وجود دارند، عامل اصلی محرک بودن این مادهی غذایی برای میگرن و انواع سردرد است. گوشتهای فرآوریشده مانند انواع هاتداگ و کالباس دارای مواد نگهدارنده هستند که آنها را با نام نیترات و نیتریت میشناسیم و این عوامل میتوانند سردرد را در افراد حساس، تشدید کند. افرادی که رژیم غذایی پرچرب دارند، دو برابر بیش از دیگران دچار سردرد میگرنی میشوند. کودکانی که به میگرن مبتلا هستند بیش از دیگران در معرض سردردهای ناشی از خوردن مواد غذایی سرد مانند انواع بستنی قرار دارند. بنابراین این افراد برای پیشگیری از شدت درد و تحریک سردرد، بهتر است از خوردن نوشیدنیها و غذاهای خیلی سرد اجتناب کنند. کافئین موجود در قهوه، چایو نوشابه های گازدار معمولا بهعنوان دارویی برای سردرد در نظر گرفته میشود اما در کمال تعجب باید بدانید که بعضی از شواهد نشان میدهد که این ماده به طور غیرمستقیم میتواند محرک و تشدید کننده میگرن در کودکان باشد.
با وجود اینکه رژیم غذایی نمیتواند کسی را به میگرن مبتلا کند، ولی یکی از فاکتورهایی است که میتواند بر شدت و تناوب درد در افراد مبتلا به میگرن تأثیرگذار باشد. درنتیجه، اگر مبتلایان به میگرن متوجه تحریک سردرد بر اثر مصرف مواد غذایی خاص شدند، بهترین درمان برای آنها این است که مصرف آن را متوقف کنند یا به حداقل برسانند.
سردرد ثانویه در کودکان بسیار شایع بوده، شایع ترین علت مراجعه کودکان به پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می باشد. میزان شیوع سردرد در کودکان از ۴۰ تا ۸۰ درصد متفاوت است البته شیوع سردرد مداوم یا میگرن در کودکان کمتر بوده و تا 10 درصد گزارش شده است. در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایع تر بروز سردرد در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی، تنش، اضطراب می باشند. گاهی هم برخی از عفونتها مثل سرماخوردگی، عفونتهای گوش یا سینوسها، تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی، عفونت مغزی و یا عفونتهای ادراری، میتواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود.
انواع میگرن در کودکان چه هستند؟
بیش از 90 درصد از میگرن، از نوع میگرن بدون اورا یا میگرن شایع است. میگرن بدون اورا شامل بیش از ۵ حمله سردرد در یک سال گذشته است که به مدت بیش از دو تا 72 ساعت به همراه دو علامت از موارد سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه، سردردی که مانع فعالیت شود و یا با فعالیت تشدید شود و سردرد با شدت متوسط تا شدید باشد و یکی یا همه موارد تهوع، استفراغ، سرگیجه، ترس از نورو ترس از صدا تعریف می شود. میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن می بینیم.
در بیماری کمتر شایع از انواع میگرن در کودکان، میگرن با اورا است که وجود حداقل سه حمله سردرد در یک سال گذشته برای تشخیص آن کافی است. ویژگی میگرن با اورا اینگونه است که در حدود ۱۰ درصد کودکان یک شروع تدریجی از یک علامت عصبی هشدار دهنده به عنوان اورا را قبل از شروع سردرد ذکر می کنند به طوری که این علامت نشان از شروع بعدی سردرد دارد. اورا یکی از شش علامت بینایی، حسی، حرکتی مانند فلجی اندام، تکلمی، علامت ساقه مغز و یا شبکیه چشم می تواند باشد که بیشتر از 5 و کمتر از 60 دقیقه طول می کشد و حداکثر 60 دقیقه بعد از اورا سردرد شروع می شود. در کودکان مبتلا به میگرن با اورا شایع ترین نوع اورا به صورت اورای بینایی را قبل یا حین شروع سردرد ذکر می کنند. اورای بینایی به صورت نقطه هایرنگ، نور و جرقه توصیف شده و معمولاً در هر دو چشم به وجود می آید و تنها در ۷ درصد موارد تک چشمی است. اورا معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.
اختلالاتی هستند که در دوران کودکی و شیرخوارگی به صورت علائم بیماری های گوارشی بروز می کنند، و وقتی متخصص گوارش کودکان سیستم گوارشی را به طور کامل بررسی می کند هیچ یافته غیر طبیعی مشاهده نمی کند و در واقع بیماری اصلی همان کدد است که در سن کم با علائم گوارشی ظاهر شده است و به آن واریانت میگرن گفته می شود. انواعی از واریانت میگرن مانند استفراغ دوره ای، سرگیجه حمله ای خوش خیم، میگرن شکمی و تورتیکولی یا کجی گردن حمله ای خوش خیم هستند. یکی از انواع شایع واریانت میگرن، میگرن شکمی است که بر خلاف انواع دیگر سردرد کودکان، محل اصلی درد در شکم بیمار خواهد بود. شدت درد شکم در میگرن شکمی از خفیف تا شدید متفاوت خواهد بود. علایم همراه درد شکم شامل تهوع، اسفراغ، رنگ پریدگی و بی اشتهایی می باشند. هر حمله میگرن شکمی از یک ساعت تا سه روز به طول می انجامد و در بین حملات کودک کاملاً خوشحال و سالم به نظر می رسد.
در گذشته تصور می شد که گشادی یا تنگی اولیه عروق مغزی و درنهایت کاهش اکسیژن رسانی به بافت مغزی موجب بروز حمله میگرنی می شود. امروزه البته تحقیقات نشان می دهد که مکانیسم اولیه بروز میگرن ناشی از تغییراتی است که در کانالهای یونی سلولهای مغزی اتفاق می افتد مشابه با علتی که در بروز حملات تشنج دخیل می باشد. غذاهایی که در اغلب اوقات بیشترین اثر را در تشدید میگرن دارد عبارت است از پنیر وشکلات و در درجه سوم پرتقال. پنیر و شکلات دارای تیرامین، است. تیرامین رگهای خونی را گشاد می کند. امروزه اعتقاد بر این است که اکثر سردردهای میگرنی طی بیماری های ویروسی و تب رخ می دهند. با این وجود سردرد می تواند بعلت خواب کمتر از حد معمول پدیدار شود. در برخی بچه ها تشنگی ، ضربه به سر ، تماشای بیش از حد تلویزیون یا کامپیوتر ، عفونت های گوش ، سینوزیت ، عفونت های ادراری ، سرماخوردگی ، آنفلوآنزا ، عدم خوردن یک وعده غذایی در روز که منجر به پایین آمدن سطح قند خون می شود. از دیگر عوامل می توان به استرس، اضطراب و ترس در خانه و یا مدرسه، توده مغزی، فشار خون بالا، مشکلات دندان، مشکلات چشمی، مشکلات مفصل گیجگاهی– فکی، هیجان، مسافرت، مصرف شکلات و گوشتهای آماده مثل سوسیس و کالباس به دلیل داشتن نیترات اشاره کرد.
اولین اقدام تشخیصی یک پزشک اعصاب کودکان، حین مراجعه کودک مبتلا به میگرن انجام معاینه دقیق است. گاه لازم است برای افتراق از تشنج بررسی بیشتر از جمله نوار مغز دقیق انجام شود. در سیر معاینه عصبی کودک وجود معیارهای زیر نشانه ضرورت انجام تصویربرداری و ام آر آی مغزی است:
بهترین راهکار برای درمان میگرن رعایت نکاتی است که موجب پیشگیری از بروز حملات میگرن می شود. آنچه کودک و والدین باید درباره درمان میگرن بدانند اجتناب از خوردن غذاهایی است که ممکن است سبب تشدید حملات میگرن شود. همچنین باید شرایط تنش زا و اضطراب آور را تا حد توان کنترل کرد، بدین ترتیب که کودک با بزرگ شدن و رسیدن به دوران بلوغ در کنترل محیط خود و فشارهای روانی موفق تر خواهد شد. به منظور کنترل استرس ها و ایجاد آرامش روانی در صورتی که بتوان از طریق آموزش صحیح به کودک یاد داد چگونه با مشکلات دست و پنجه نرم کند، می توان امیدوار بود در مواقعی که شکست های متعدد رخ می دهد، آرامش خود را حفظ کند.
در صورتی که کودک مبتلا به این بیماری در هر هفته حداقل یک حمله سردرد داشته باشد، درمان دارویی برای مدت زمان کمی طولانی حداقل سه تا شش ماهه و برای پیشگیری از میگرن ضروری است. همچنین در مواردی که سردرد موجب اختلال در فعالیت کودک در مدرسه، خانه یا اجتماع شود نیز درمان دارویی مشابه لازم است. در غیر این صورت فقط درمان با داروهای مسکن در زمان حمله سردرد میگرنی کفایت میکند. داروهای مفید در درمان میگرن شامل داروهای فاز حاد سردرد بوده که عمدتاً از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. البته استفاده از آسپیرین در کودکان برای کنترل حملات سردرد میگرنی توصیه نمی شود. برای پیشگیری از حملات سردرد نیز از داروهای مختلفی مانند پروپرانولول، سدیم والپروآت، آمی تریپتیلین، توپیرامات، پره گابالین و لوتیراستام استفاده می شود. البته تجویز این داروها و دوز مصرفی آنها حتماً باید با مراجعه حضوری و ویزیت بیمار توسط پزشک اعصاب کودکان انجام گیرد.
غذاهایی هستند که مصرف آنها موجب تشدید سردردهای میگرنی می شود. پنیر کهنه تحریک کننده میگرن شناخته میشود. براساس تحقیقات انجامشده، این فرضیه مطرح میشود که دلیل محرکبودن پنیر کهنه این است که این نوع پنیرها معمولا حاوی مقادیر زیادی تیرامین هستند که این عامل میتواند بر رگهای خونی تأثیر بگذارد و درنهایت منجر به سردرد شود. شکلات نیزبه عنوان محرک گزارش می شود. دو ماده به نامهای فنتیلآمین و فلاونوئید که در شکلات وجود دارند، عامل اصلی محرک بودن این مادهی غذایی برای میگرن و انواع سردرد است. گوشتهای فرآوریشده مانند انواع هاتداگ و کالباس دارای مواد نگهدارنده هستند که آنها را با نام نیترات و نیتریت میشناسیم و این عوامل میتوانند سردرد را در افراد حساس، تشدید کند. افرادی که رژیم غذایی پرچرب دارند، دو برابر بیش از دیگران دچار سردرد میگرنی میشوند. افرادی که به میگرن مبتلا هستند بیش از دیگران در معرض سردردهای ناشی از خوردن مواد غذایی سرد مانند انواع بستنی قرار دارند. بنابراین این افراد برای پیشگیری از شدت درد و تحریک سردرد، بهتر است از خوردن نوشیدنیها و غذاهای خیلی سرد اجتناب کنند. کافئین موجود در قهوه، چایو نوشابه های گازدار معمولا بهعنوان دارویی برای سردرد در نظر گرفته میشود اما در کمال تعجب باید بدانید که بعضی از شواهد نشان میدهد که این ماده به طور غیرمستقیم میتواند محرک و تشدید کننده باشد.
با وجود اینکه رژیم غذایی نمیتواند کسی را به این بیماری مبتلا کند، ولی یکی از فاکتورهایی است که میتواند بر شدت و تناوب درد در افراد مبتلا به میگرن تأثیرگذار باشد. درنتیجه، اگر مبتلایان متوجه تحریک سردرد بر اثر مصرف مواد غذایی خاص شدند، بهترین درمان برای آنها این است که مصرف آن را متوقف کنند یا به حداقل برسانند.
شایع ترین علت سردردهای مکرر و عود کننده در کودکان مبتلا به این بیماری است. گاه علت بروز سردرد در کودکان علتی بیرون از مغز است که به آن سردردهای ثانویه گفته می شود که بعضی از انواع مهم آن مانند ضربه مغزی، تومورهای مغزی، عفونت، بیماریهای التهابی یا افزایش فشار داخل جمجمه هستند. اما اگر علت سردرد مربوط به خود مغز باشد، شایع ترین علت آن بیماری میگرن می باشد.
برای اطلاعات بیشتر به وب سایت
مرکز مغزو اعصاب کودکان مراجعه نمایید
درباره این سایت